Mücərrədliyin aqibəti
Daha sonradan məşhur qəhrəman 50 metr də qaçmış olduğu halda, tısbağa 5 metr irəli getmiş olur. Kənardan mənzərə elə təsir bağışlayır ki, Axilles indicə rəqibini geridə qoyacaq. Lakin tısbağa hələ də öndədir və Axilles 5 metr qaçdığı zaman o yarım metr irəliləmiş olur və bu belə davam edir. Onlar arasındakı məsafə sonsuz olaraq qısalır. Lakin ideyaya əsasən heç vaxt onu geridə qoya bilmir. Ləng tısbağa az fərqlə də olsa daim irəlidədir.
Buna uyğun yaradılmış məşhur “Dovşan və Tısbağa” nağılında isə dovşanla tısbağa qaçış yarışına çıxırlar. Dovşan sürətli qaçdığı üçün tısbağanın sürətinə ciddi yanaşmayıb, start xəttində yıxılıb yatır ki, onsuz da, nə vaxt yuxudan oyansa, qaçıb tısbağanı keçəcək. Lakin yuxu ləngliyə qalib gəlir. Dovşan oyananda tısbağa artıq finişdə olur. Nağılın ibrətamiz ideyası budur ki, nə qədər ləng olsa da, istənilən hərəkət tənbəllikdən, hərəkətsizlikdən yaxşıdır.
Lakin adi həyat qayğılarının ayaqları altında Zenonun mücərrəd riyazi sualı və məşhur nağılın müdrik ideyası tamamilə əhəmiyyətsiz bir şeydir.
Tarix: 28.07.2015
4897
“Axilles və tısbağa” paradoksu bizim eradan əvvəl V əsrdə qədim yunan filosofu Eleyli Zenonun yaratdığı aporiyalardan (məntiqi cəhətdən doğru, lakin ziddiyətli ideya) biridir. Paradoksun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, əfsanəvi qəhrəman Axilles tısbağa ilə qaçış yarışına çıxmaq qərarına gəlir. Məlumdur ki, tısbağalar ləng olmaqları ilə məşhurdur və buna görə də Axilles öz rəqibinə 500 m güzəştə gedir. Tısbağa 500 metr məsafəni qət etdikdən sonra Axilles 10 qat artıq sürətlə yarışa başlayır. Daha doğrusu, tısbağa 50 metr məsafə qət etməyə nail olduqda, Axilles güzəştə getdiyi 500 metri geridə qoymuş olur.
Daha sonradan məşhur qəhrəman 50 metr də qaçmış olduğu halda, tısbağa 5 metr irəli getmiş olur. Kənardan mənzərə elə təsir bağışlayır ki, Axilles indicə rəqibini geridə qoyacaq. Lakin tısbağa hələ də öndədir və Axilles 5 metr qaçdığı zaman o yarım metr irəliləmiş olur və bu belə davam edir. Onlar arasındakı məsafə sonsuz olaraq qısalır. Lakin ideyaya əsasən heç vaxt onu geridə qoya bilmir. Ləng tısbağa az fərqlə də olsa daim irəlidədir.
Buna uyğun yaradılmış məşhur “Dovşan və Tısbağa” nağılında isə dovşanla tısbağa qaçış yarışına çıxırlar. Dovşan sürətli qaçdığı üçün tısbağanın sürətinə ciddi yanaşmayıb, start xəttində yıxılıb yatır ki, onsuz da, nə vaxt yuxudan oyansa, qaçıb tısbağanı keçəcək. Lakin yuxu ləngliyə qalib gəlir. Dovşan oyananda tısbağa artıq finişdə olur. Nağılın ibrətamiz ideyası budur ki, nə qədər ləng olsa da, istənilən hərəkət tənbəllikdən, hərəkətsizlikdən yaxşıdır.
Lakin adi həyat qayğılarının ayaqları altında Zenonun mücərrəd riyazi sualı və məşhur nağılın müdrik ideyası tamamilə əhəmiyyətsiz bir şeydir.
Tarix: 28.07.2015
4897
Ən çox gülünənlər
© 2016 'KIRPI.INFO'. Saytdaki materiallardan istifadəyə yalnız
redaksiyayla əvvəlcədən razılıq əldə olunduğu halda
icazə verilir.
Bütün karikaturalar və mətnlərin müəlliflik hüququ qorunur